سیستم اطفاء حریق فوم چیست؟
سیستم اطفاء حریق فوم در محیط‌هایی که مایعات اشتعال‌زا (مثل بنزین، تینر، نفت) وجود دارد، استفاده میشود و مهار حریق، توسط سیستم اطفاء حریق اتوماتیک فوم انجام می گردد. اگرچه که آب یکی از بهترین نوع خاموش کننده‌های حریق است و سیستم اطفاء حریق با آب از پرطرفدارترین‌هاست، اما در مورد حریق های حاصله از مایعات اشتعال‌زا، آب به تنهایی کاری از دستش بر نمیاید.
فوم یا اصطلاحا کف، بر خلاف آب که بخاطر وزن سنگین، از حریق مایعات عبور کرده و ته نشین میشود، با ذرات به هم پیوسته‌ی هوا، همانند پتو روی سطح وسیع حریق را می‌پوشاند. سیستم اطفاء حریق اتوماتیک فوم از پیشرفت‌های جالب توجه در علم حریق شناسی است.
فوم، یک ماده اطفاء کننده‌ی حریق است که از ترکیب آب و عامل کف کننده به وجود می‌آید. نقش آن پوشش دادن سوخت برای جلوگیری از تماس با اکسیژن و همینطور پایین آوردن درجه حرارت و در نهایت سرکوبی حریق است. قیمت سیستم اطفا حریق اتوماتیک فوم متناسب با نوع فوم و تجهیزات متفاوت است.
سیستم اطفاء حریق اتوماتیک فوم چیست؟
سیستم اطفاء حریق اتوماتیک فوم در واقع نوعی از سیستم اطفا اتوماتیک حریق اسپرینکلر آب است که برای اطفا حریقِ مایعات مشتعل شده در مقیاس وسیع، استفاده میشود. در سیستم اطفاء حریق آب و فوم، بصورت اتوماتیک‌وار آب و عامل کف کننده با یکدیگر ترکیب شده و سپس از اسپرینکلر فوم پاشیده می‌شوند. سیستم اطفاء حریق آب و فوم می‌تواند حریق‌های گسترده ناشی از مایعات اشتعال‌زا مثل نفت، بنزین، تینر و امثالهم را به خوبی سرکوب کند. دقیقا کاری که آب با چگالی کم به تنهایی از پس آن برنمی‌آید، چه بسا باعث توسعه‌ی بیشتر آن نیز میشود.
سیستم اطفاء حریق اتوماتیک فوم عملکردی مشابه با سیستم اطفا حریق اسپرینکلر آب دارد. منتها با این تفاوت که علاوه بر آب، عامل کف کننده نیز برای مهار حریق به آن اضافه میشود.
سیستم اطفاء حریق اتوماتیک فوم چگونه حریق را مهار می‌کند؟
فوم یا کف در سیستم اطفاء حریق اتوماتیک فوم، یک عامل خاموش کننده است که می‌تواند مایع مشتعل شده را با خنک کردن و حذف کردن عامل‌های حریق (اکسیژن، سوخت و حرارت) خاموش کند. کف به دلیل وزن سبک و چگالی بیشتری که نسبت به سایر مایعات قابل اشتعال دارد، همانند پتو روی حریق و بخارات را بطور یکسان میگیرد، به همین دلیل در خفه کردن حریق و احتراق مجدد نقش مؤثری ایفا می‌کند.
وظیفه‌ی اصلی سیستم اطفا حریق آب و فوم مهار حریق با جدا سازی سوخت از اکسیژن است. به عبارت فنی‌تر، این سیستم‌ها برای خنک کردن حریق و پوشش دهی سوختی که حریق گرفته است مصرف میشود. به این ترتیب با کاهش سطح تماس سوخت با اکسیژن، حریق کنترل میشود.
عملکرد سیستم اطفاء حریق آب و فوم
طراحی سیستم اطفاء حریق آب و فوم بسیار شبیه به سیستم اطفا حریق اسپرینکلر آب (لوله تر) است. به اینصورت که آب ذخیره شده در مخزن، از طریق شبکه‌ای از لوله‌ها در سیستم امنیتی اطفا حریق در جریان است و در نهایت با گزارش حریق، از نازل‌ها تخلیه میشود.
فقط تنها تفاوت اصلی بین سیستم اطفاء حریق آب و فوم با سیستم اسپرینکلر آب، وجود عامل کف در ماده‌ی اطفا کننده است (این توضیح فقط در رابطه با ساز و کار این دو سیستم است، در هر حال، هر کدام تجهیزات حریق نشانی مخصوص به خود را دارند). عامل کف کننده، جدا از آب ذخیره میشود و قبل از تخلیه و انتشار از اسپرینکلرهای فوم، توسط تجهیزاتی در سیستم لوله کشی، با یکدیگر ترکیب می‌شوند.
در انتهای لوله یک نازل قرار دارد. عامل کف کننده و هوا در آخرین لحظه قبل از تخلیه به آب اضافه شده و سپس انتشار می‌یابد. هنگامیکه آب با عامل کف ساز و هوا مخلوط میشود، انبساط اتفاق می‌افتد و پوشش بسیار زیادی از کف برای پر کردن منطقه حریق ایجاد می‌کند.
تجهیزات مورد نیاز در سیستم اطفا حریق آب و فوم متناسب با نوع سیستم دستی یا اتوماتیک متفاوت است. در سیستم دستی به مانتیور، توربکس‌ها و نازل‌ها و در سیستم اتوماتیک به شبکه‌های اسپرینکلر، فوم چمبر مخازن و مواردی از این قبیل نیاز است.
کاربرد سیستم اطفاء حریق اتوماتیک فوم
معمولا سیستم اطفا حریق اتوماتیک آب و فوم در مناطق وسیعی که از مایعات قابل اشتعال استفاده میشود، بکار می‌رود. به عنوان نمونه، برخی از کاربردهای آن عبارتند از:
- آشیانه های هواپیما
- انبارها
- سالن‌های رنگ سازی
- مناطق پردازش و ذخیره سازی مایعات قابل اشتعال
- در محل تسهیلات تست موتور جت
- پمپ بنزین‌ها
از دلایل اصلی که سیستم اطفا حریق آب و فوم، امنیت فضاهای حساس را به عهده دارد، مقابله‌ی آن با مایعات اشتعال زای سرکش، قابلیت پوشش دهی بالای آن برای مهار شعله‌های حریق و شعله‌ور شدن مجدد آن است.
مزایای سیستم اطفا حریق اتوماتیک فوم
سیستم اطفا حریق آب و فوم اگر مطابق با شرایط و قوانین به درستی مورد استفاده قرار گیرند، بسیار کارآمد و مؤثر عمل خواهند کرد:
آلودگی زیست محیطی حداقلی
سیستم اطفاء حریق اتوماتیک آب و فوم (Foam) دارای حداقل تأثیرات منفی زیست محیطی است. عامل کف ساز به آسانی در طبیعت و تأسیسات تصفیه فاضلات زیستی، تخریب پذیر است.
قابلیت پوشش سریع در فضاهای بزرگ
قبل از آنکه هر طرحی انجام پذیرد ، مشخصا تعیین خطری که باید مورد حفاظت قرار بگیرد ضروری می باشد . این تنها به معنی تعیین ابعاد محیط خطر نمی باشد بلکه نوع سوخت ، میزان دسترسی به منابع تغذیه ، طبقه بندی محیط ، شرایط محیط، منبع آب و مشخصات شبکه آب سایت در طراحی نهایی سیستم دارای اهمیت می باشد.
فوم توسط مخلوط نمودن محلول آب محتوی فوم تغلیظ شده ، با هوا ایجاد میگردد . این فوم به طور آزاد بر روی سطح مایع مشتعل شده قرار گرفته و شکل چسبنده به خود میگیرد و به این صورت مانع ورود هوا میگردد. روکش مداومی ایجاد نموده و بخارات فرار قابل اشتعال را از رسیدن به هوا مجزا مینماید.
فوم در سطح مایع سوختی جریان یافته و به وسیله جدا سازی مایع سوختی و اکسیژن ، حریق ناشی از مایع قابل اشتعال را خاموش مینماید. به دلیل درصد رطوبت بالای آن ، در خنک سازی سطح ماده سوختنی و هر شیئی گرم موجود در محیط کمک مینماید.
انواع آب و فوم در سیستم اطفا حریق
بطور کلی عامل‌های ایجاد کف بر اساس میزان انبساط به سه دسته‌ی کلی تقسیم می‌شوند:
- آب و فوم با انبساط کم
آب و فوم با انبساط متوسط
آب و فوم با انبساط بالا
روش های استفاده از آب و فوم
مخلوط کردن آب و فوم با استفاده از روشهای مختلفی امکان پذیر می باشد که می بایستی مطابق با استاندارد NFPA II طراحی گردد. شرکت فاراد صنعت چابک سه روش عمده برای تولید فوم استفاده می نماید.
- Bladdar Tank
- سیستم پمپاژ فوم
- نیروی آب جهت مخلوط کردن فوم که روش نوین در تولید فوم می باشد که نیازی به نیروی خارجی ندارد.